Lewocetyryzyna w terapii przewlekłej pokrzywki – skuteczność i bezpieczeństwo

Jakie są wyzwania w rozpoznawaniu przewlekłej pokrzywki?

Przewlekła pokrzywka (CU) stanowi powszechną chorobę alergiczną skóry, charakteryzującą się codziennym lub prawie codziennym występowaniem bąbli pokrzywkowych i świądu, często zlokalizowanych na kończynach i twarzy. Schorzenie to, trwające ponad sześć tygodni, znacząco wpływa na jakość życia pacjentów, powodując świąd, zaczerwienienie, mrowienie i gorączkę. Etiologia CU jest złożona i obejmuje czynniki autoimmunologiczne oraz nieimmunologiczne, takie jak pokarmy, leki, infekcje i czynniki fizykochemiczne. W patogenezie choroby kluczową rolę odgrywają mediatory zapalne, w tym histamina, serotonina (5-HT) oraz interleukiny.

Badanie przeprowadzone w jednym z ośrodków klinicznych między lutym 2022 a lutym 2023 roku oceniło skuteczność lewocetyryzyny (w postaci tabletek rozpraszalnych) w terapii CU, ze szczególnym uwzględnieniem jej wpływu na poziomy mediatorów zapalnych. Do badania włączono 100 pacjentów z CU, których losowo przydzielono do dwóch grup: obserwacyjnej (n=50), otrzymującej lewocetyryzyny chlorowodorek w dawce 5 mg raz dziennie, oraz kontrolnej (n=50), poddanej leczeniu konwencjonalnemu. Grupy były porównywalne pod względem danych demograficznych i czasu trwania choroby.

Kryteria włączenia do badania obejmowały: dobrowolne uczestnictwo, potwierdzoną diagnozę CU, brak poważnych chorób podstawowych lub innych schorzeń immunologicznych, zdolność do przestrzegania planu badania, nawracające bąble pokrzywkowe i świąd utrzymujące się ponad 6 tygodni, codzienne występowanie zmian skórnych oraz brak historii chorób podstawowych, takich jak nadciśnienie czy choroby serca. Z badania wykluczono pacjentów z innymi chorobami skóry (np. egzema, opryszczka), niespełniających kryteriów diagnostycznych CU, z ostrym zaostrzeniem CU, pokrzywką wywołaną czynnikami fizycznymi, chorobami wpływającymi na efekt leczenia oraz z objawami podobnymi do CU, ale o innej etiologii.

Jakie korzyści kliniczne wykazuje lewocetyryzyna?

Wyniki badania wykazały istotnie wyższą skuteczność terapeutyczną w grupie otrzymującej lewocetyryzyny chlorowodorek. Całkowity odsetek skuteczności w grupie obserwacyjnej wyniósł 94%, w porównaniu do 76% w grupie kontrolnej (p<0,05). Przed rozpoczęciem leczenia nie stwierdzono znaczących różnic w poziomach mediatorów zapalnych (5-HT, IL-4, IL-17) między grupami. Jednak po czterech tygodniach terapii grupa obserwacyjna wykazała znacząco korzystniejsze zmiany w poziomach tych markerów w porównaniu z grupą kontrolną (p<0,05).

Szczególnie istotne było skrócenie czasu ustępowania objawów klinicznych u pacjentów leczonych lewocetyryzyną. Czas ustąpienia świądu skóry wyniósł 2,16±0,74 dni w grupie obserwacyjnej w porównaniu do 3,23±0,87 dni w grupie kontrolnej. Podobne różnice zaobserwowano w odniesieniu do innych objawów: zaczerwienienia (4,11±1,20 vs 5,04±1,31 dni), mrowienia (2,51±0,64 vs 3,41±0,77 dni) oraz gorączki (2,42±0,14 vs 3,51±0,17 dni).

Warto podkreślić znacznie niższą częstość występowania działań niepożądanych w grupie leczonej lewocetyryzyną (8% vs 34% w grupie kontrolnej, p<0,05). Najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi były: senność, dyskomfort żołądkowo-jelitowy, zawroty głowy i bóle brzucha, jednak ich występowanie było znacząco rzadsze w grupie obserwacyjnej.

Czy właściwości lewocetyryzyny przekładają się na korzyść pacjenta?

Mechanizm działania lewocetyryzyny opiera się na jej wysokim powinowactwie do receptorów H1, co umożliwia hamowanie uwalniania histaminy i innych mediatorów zapalnych. Lewocetyryzyna, będąca enancjomerem cetyryzyny, wykazuje podobne działanie farmakologiczne, ale charakteryzuje się mniejszą liczbą działań niepożądanych. Jako lek drugiej generacji nie przenika przez barierę krew-mózg, co minimalizuje ryzyko wystąpienia senności. Po podaniu doustnym szybko się wchłania, osiągając okres półtrwania w osoczu wynoszący 8-9 godzin. Średni ogólnoustrojowy klirens leku wynosi 0,63 ml/(kg·min). Lek i jego metabolity są wydalane głównie z moczem (około 85,4% podanej dawki), a jedynie 12,9% z kałem. Wydalanie z moczem odbywa się głównie poprzez filtrację kłębuszkową i aktywne wydzielanie kanalikowe. Klirens nerkowy tego leku jest związany z klirensem kreatyniny i ulega zmniejszeniu u pacjentów z niewydolnością nerek.

W badaniu oceniono również wpływ terapii na jakość życia pacjentów za pomocą skal UAS (Urticaria Activity Score) i DLQI (Dermatology Life Quality Index). Po czterech tygodniach leczenia w obu grupach odnotowano istotne obniżenie wyników tych skal w porównaniu ze stanem wyjściowym, jednak grupa obserwacyjna osiągnęła znacząco lepsze rezultaty (p<0,05).

Jakie znaczenie mają mediatory zapalne i alternatywne podejście terapeutyczne?

Szczególną uwagę zwrócono na rolę mediatorów zapalnych w patogenezie CU. 5-hydroksytryptamina (5-HT) jest neuroprzekaźnikiem uwalnianym po aktywacji komórek tucznych, uczestniczącym w powstawaniu świądu. Interleukina-4 (IL-4), znana również jako czynnik stymulujący limfocyty B, jest plejotropową cytokiną produkowaną głównie przez aktywowane limfocyty T, komórki tuczne i bazofile, pośredniczącą w powstawaniu świądu. Z kolei interleukina-17 (IL-17), wytwarzana głównie przez komórki pomocnicze T TH17, może bezpośrednio lub pośrednio indukować różne cytokiny, czynniki zapalne i białka przeciwdrobnoustrojowe. Badanie wykazało, że poziomy IL-17 w surowicy pacjentów z CU są podwyższone i pozytywnie korelują z nasileniem objawów.

W tradycyjnej medycynie chińskiej CU określana jest jako “wysypka uzależnieniowa” i uważa się, że jej przyczyna najczęściej wynika z wrodzonej nietolerancji. Klinicznie CU często łączy niedobór i nadmiar. Leczenie w tradycyjnej medycynie chińskiej koncentruje się na rozpraszaniu wiatru, głównie poprzez ocieplanie i rozpraszanie zimnego zła, oczyszczanie gorąca i ognia, chłodzenie krwi, wzmacnianie powierzchni i uzupełnianie qi oraz detoksykację. Efekty są długotrwałe, ale łagodne. W praktyce klinicznej pacjenci mogą osiągnąć dobre efekty terapeutyczne poprzez leczenie tradycyjną medycyną chińską, która działa poprzez regulację równowagi narządów wewnętrznych oraz qi i krwi w organizmie. Choć efekty są znaczące i długotrwałe, samo działanie tradycyjnej medycyny chińskiej jest powolne. W medycynie zachodniej leczenie skupia się głównie na działaniu przeciwalergicznym i objawowym, a efekty są szybkie, ale krótkotrwałe.

Czy nowoczesne podejście potwierdza skuteczność lewocetyryzyny?

Warto podkreślić, że komórki tuczne są szeroko rozpowszechnione wokół mikronaczyń pod skórą i błonami śluzowymi narządów wewnętrznych i uczestniczą w regulacji immunologicznej. Bazofile są rodzajem białych krwinek, a pomiar ich liczby może służyć do określenia, czy w organizmie wystąpiły choroby zapalne. Liczne badania wykazały, że doustne podanie 10 mg tabletek rozpraszalnych lewocetyryzyny chlorowodorku działa szybko i może hamować objawy powierzchniowe, takie jak świąd i zaczerwienienie w CU, w ciągu około 30 minut. Lek przyjmuje się raz dziennie, a jego działanie utrzymuje się przez około 24 godziny.

Podsumowując, lewocetyryzyny chlorowodorek w postaci tabletek rozpraszalnych wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu przewlekłej pokrzywki, istotnie poprawiając efekt terapeutyczny, modulując funkcję układu odpornościowego i normalizując poziomy mediatorów zapalnych. Lek skutecznie łagodzi objawy, wspomaga powrót do zdrowia i charakteryzuje się wysokim profilem bezpieczeństwa. Wyniki badania sugerują, że lewocetyryzyna powinna być rozważana jako opcja terapeutyczna pierwszego wyboru w leczeniu przewlekłej pokrzywki, szczególnie w przypadkach opornych na konwencjonalne metody leczenia.

Podsumowanie

Przeprowadzone badanie kliniczne na grupie 100 pacjentów z przewlekłą pokrzywką wykazało znaczącą przewagę terapeutyczną lewocetyryzyny nad konwencjonalnym leczeniem. Skuteczność leku osiągnęła 94% w grupie badanej w porównaniu do 76% w grupie kontrolnej. Lewocetyryzyna wykazała istotne działanie w redukcji czasu ustępowania objawów klinicznych, takich jak świąd, zaczerwienienie, mrowienie i gorączka. Lek charakteryzuje się korzystnym profilem bezpieczeństwa, z jedynie 8% częstością występowania działań niepożądanych w porównaniu do 34% w grupie kontrolnej. Badanie potwierdziło również pozytywny wpływ lewocetyryzyny na poziomy mediatorów zapalnych (5-HT, IL-4, IL-17) oraz znaczącą poprawę jakości życia pacjentów mierzoną skalami UAS i DLQI. Mechanizm działania leku, oparty na wysokim powinowactwie do receptorów H1, w połączeniu z korzystnymi właściwościami farmakokinetycznymi, czyni go wartościową opcją terapeutyczną pierwszego wyboru w leczeniu przewlekłej pokrzywki.

Bibliografia

Zhang Xiaoping, Wang Lu and Fang Fumin. Analysis of the effect of levocetirizine hydrochloride dispersible tablets on inflammatory factors in the treatment of chronic urticaria. Archives of Dermatological Research 2025, 317(1), 87-92. DOI: https://doi.org/10.1007/s00403-025-04087-0.